دانشگاه‌هایی که برگزاری آزمون حضوری را به دلایل منطقی نپذیرفته اند لازم است با پیروی از برنامه معینی، بخشی یا تمام ارزشیابی آموخته‌های دانشجویان را به شیوه مستمر، در طول نیمسال و با بهره گیری حداکثری از امکانات فضای مجازی برگزار کنند. این ارزشیابی که از تنوع بالایی برخوردار است می‌تواند یک یا چندین نمونه مؤثر از میان موارد زیر را در بر بگیرد:

وزارت علوم تحقیقات و فناوری بخشنامه برنامه ریزی و برگزاری امتحانات پایان نیمسال دوم ۱۳۹۹-۱۳۹۸ را به دانشگاه ها ابلاغ کرد.

به گزارش مهر، وزارت علوم تحقیقات و فناوری بخشنامه ای برای برنامه ریزی و برگزاری امتحانات پایان نیمسال دوم ۱۳۹۹-۱۳۹۸ به دانشگاه ها ابلاغ کرد که به شرح زیر است :

۱- ممکن است دانشگاه با بررسی همه جوانب و به ویژه با تأکید بر حفظ سلامتی دانشجویان، اعضای هیئت علمی و کارشناسان، برگزاری آزمون به روش حضوری را امکانپذیر تشخیص دهد. دانشگاه‌هایی که تمایل دارند تا امتحانات همه یا برخی از دروس به صورت حضوری برگزار شود به این نکته توجه داشته باشند که برگزاری آزمون حضوری بر اساس تقویم نیمسال جاری، بهترین وضعیت متصور است، زیرا تعویق بازه امتحانات تبعاتی را در پی دارد که باید به دقت بررسی و در نظر گرفته شود.

به ویژه برای دانشجویانی که در نیمسال پایانی تحصیل خود قرار دارند، تعویق زمان امتحانات پایان نیمسال و یا تعدادی از دروس، به جز اینکه از نظر قانونی می‌تواند ثبت نام آنها در صورت قبولی در مقطع بالاتر را با مشکلات اجرایی روبه رو کند، موجب افزایش استرس و کاهش کارآمدی آنها در امتحانات پایانی نیمسال جاری می‌شود.

۲- چنانچه در بند ۱۸ نامه شماره ۸۶۳ تاریخ ۱۳۹۹.۰۱.۱۱ نیز ذکر شد، در صورت تشخیص الزام برگزاری جلسات آزمون پایانی به روش حضوری، دانشگاه‌های محل زندگی دانشجو، همکاری لازم را با دانشگاه محل تحصیل دانشجو در اجرای آزمون و ارسال برگه امتحانی یا نمره کسب شده به دانشگاه مبدا داشته باشند. روشن است که تشخیص استفاده از این امکان برعهده دانشگاه مبدا یا محل تحصیل دانشجو، پس از هماهنگی با دانشگاه محل زندگی او است.

۲- دانشگاه‌هایی که برگزاری آزمون حضوری را به دلایل منطقی نپذیرفته اند لازم است با پیروی از برنامه معینی، بخشی یا تمام ارزشیابی آموخته‌های دانشجویان را به شیوه مستمر، در طول نیمسال و با بهره گیری حداکثری از امکانات فضای مجازی برگزار کنند. این ارزشیابی که از تنوع بالایی برخوردار است می‌تواند یک یا چندین نمونه مؤثر از میان موارد زیر را در بر بگیرد:

الف-اجرای آزمون کوتاه در هر جلسه آموزش الکترونیکی اغلب سامانه‌ها مانند Moodle و Adobe connect امکان اجرای آزمون را دارند. در سایر سامانه‌ها نیز این امکان وجود دارد یا قابل ایجاد است.

ب-ارائه تکلیف یا تمرین برای هر جلسه درس، تمرین‌ها و تکالیف هر جلسه درس می‌تواند به عنوان تمام یا بخشی از نتیجه ارزشیابی پایانی مورد نظر قرار بگیرد.

پ-تعریف پروژه‌های مختلف برای یک درس، متناسب با هدف‌های برخی از درس‌ها، امکان تعریف و واگذاری اجرای پروژه‌هایی که برای اجرای آن لزومی به خارج شدن دانشجو از منزل یا نقض قانون فاصله گذاری اجتماعی نیست، وجود دارد.

ت-استفاده از شیوه‌های صوتی و صوتی-تصویری، امکان ارزشیابی میزان و کیفیت فعالیت دانشجو در هر جلسه و در طول نیمسال از طریق بررسی، مشاهده و یا ضبط فعالیت‌های دانشجو وجود دارد.

۳- علاوه بر اینها در صورت عدم برگزاری جلسات حضوری آزمون، کلیه امتحانات یا برخی از آنها به ویژه در دوره‌های تحصیلات تکمیلی که تعداد دانشجویان یک کلاس اغلب محدود و انگشت شمار است، به صورت امتحان کتبی و یا شفاهی از طریق برگزاری ارتباط برخط بین استاد و دانشجو انجام شود.

در مورد برخی از دروس و به تشخیص استاد درس در صورتی که این اطمینان وجود داشته باشد که همه دانشجویان کلاس به تجهیزات رایانه‌ای مناسب و کافی دسترسی دارند و سرعت اینترنت برای برقراری و حفظ ارتباط مناسب است، می‌توان با کمک یک دوربین مبتنی بر وب به روش مستقیم از دانشجو امتحان گرفت.

در این صورت استاد پرسش را در اختیار دانشجو می‌گذارد و وی بلافاصله و در حضور استاد به روش مجازی شروع به ارائه پاسخ بر روی وایت بورد و یا برگه کاغذ سفید می‌کند. برگه پاسخ داده شده، به عنوان برگه امتحان تبدیل به تصویر و سپس ذخیره سازی می‌شود.

۴- ارزیابی نهایی دانشجو باید به صورت ترکیبی از روش‌های مختلف انجام شود تا تصویر معتبرتری از میزان و کیفیت یادگیری دانشجو را در اختیار استاد قرار دهد. در این صورت فهرستی از فعالیت‌های دانشجو در طول نیمسال که می‌تواند برای نمره نهایی مورد ارزیابی قرار بگیرد به شرح زیر خواهد بود:

حضور و فعالیت در کلاس به ویژه مشارکت در بحث‌ها و پرسش و پاسخ‌های کلاسی

حل تمرین‌های کلاسی وا رائه به موقع آنها

پروژه پژوهشی نیمسال (مشروط به این که قابلیت اجرا در شرایط ویژه کنونی را داشته باشد)

ارزیابی شفاهی، شامل پرسش و پاسخ در طول و در پایان نیمسال، به صورت جداگانه برای هر دانشجو

۵- در دوره کارشناسی که تعداد دانشجویان هر درس نسبتاً زیاد هستند برگزاری آزمون‌های چندگزینه ای غیرحضوری در قالب پروتکل مشخص که به امنیت آزمون در آن توجه شده باشد، قابل بررسی است. روشن است که این روش آزمون با ریسک مداخله‌های غیرقابل کنترل همراه است و از این رو باید به عنوان یک گزینه در کنار سایر گزینه‌ها برای سنجش آموخته‌های دانشجویان مورد استفاده قرار بگیرد.